De 10 communicatielessen uit speech Mark Rutte

Door Jan Driessen, 17 maart 2020

Vriend en vijand zijn het erover eens dat Mark Rutte maandagavond een uitzonderlijke goede toespraak tot het hele land heeft gehouden. Rutte heeft daarbij een paar spelregels gehanteerd die cruciaal zijn voor een breed overtuigend en inhoudelijk betekenisvol verhaal in crisistijd.

Feitelijk volgt Rutte de drie-eilanden theorie: eiland 1. zacht in meelevendheid, eiland 2. hard op inhoud en eiland 3. oplossingsgericht in de call to action.

Rutte weet dat de eerste paar seconden bepalend zijn voor de totale waardering, daarom stopt hij in zijn allereerste zinnen al vier verschillende basisregels:

1.     Rutte begint empatisch en meelevend:
Ik wil aan het begin van deze toespraak mijn medeleven uitspreken met de families van de mensen die inmiddels aan het virus zijn overleden.
Iedereen die in het ziekenhuis ligt of thuis aan het herstellen is, wens ik veel beterschap en sterkte toe.
En ik wil me richten tot de ouderen en de mensen met een zwakke gezondheid.
Ik realiseer me dat u grote zorgen hebt.

2.     Rutte verbreedt het probleem tot de hele wereld:
Het coronavirus houdt ons land in de greep.
Ons, én de rest van de wereld.

3.     Rutte creëert een groot gevoel van urgentie:
Samen staan we voor een opgave van enorme omvang.
Veel mensen zullen het gevoel herkennen dat we de laatste weken in een achtbaan zitten die steeds sneller lijkt te gaan rijden.
Je vraagt je af: gebeurt dit echt?

4.     Rutte gaat in gevoel naast elke ontvanger staan:
We zitten allemaal met vragen.
Wat kan ik doen om mezelf en de mensen om me heen te beschermen?
Hoe zit het met school en werk?
Kan een kinderfeestje nog doorgaan? Een familieweekend? Een bruiloft?
Hoe lang gaat dit eigenlijk allemaal duren?
En waarom neemt het ene land andere maatregelen dan het andere land?
Na deze korte opmaat stapt Rutte direct over naar eiland 2: de streng inhoudelijke uitleg. En ook daarin blijft hij consequent in gevoel naast de ontvanger staan en zelfs naast zijn criticasters.

5.     Rutte anticipeert begripvol op de bestaande kritieken:
In de wereld van vandaag zijn nieuws en informatie sneller dan het licht en is een mening ook snel gegeven.
Ik begrijp dat.

6.     Rutte presenteert hard de aantoonbaar wetenschappelijke feiten:
Er is geen eenvoudige of snelle uitweg uit deze zeer moeilijke situatie.
De realiteit is ook dat de komende tijd een groot deel van de Nederlandse bevolking met het virus besmet zal raken.

7.     Rutte presenteert in voorkeur de mogelijk verschillende scenario’s:
Alles overziend, zijn er drie mogelijke scenario’s.

8.     Rutte managed strak de verwachtingen:
Het kan zijn dat enkele maatregelen versoepeld kunnen worden, maar dat we soms ook weer een extra stap moeten zetten om te voorkomen dat het virus ongeremd om zich heen grijpt.
Het blijft passen en meten de komende maanden.
Het blijft zoeken naar de balans tussen maatregelen nemen die nodig zijn en het gewone leven zoveel mogelijk door laten gaan.
Rutte eindigt zijn verhaal standaard met het derde eiland: de concrete oplossingen en een call to action.

9.     Rutte geeft geruststellende woorden voor alle groepen die getroffen worden:
De mevrouw van het koffietentje op de hoek, de bloemenkweker, de transportondernemer, de zzp’er, maar het geldt ook voor nationale iconen als de KLM.
Mijn boodschap aan de ondernemers van Nederland en hun werknemers is deze: het kabinet zal doen wat nodig is om u te steunen.

10.   Rutte eindigt met een heldere call to action:
Ik wil eindigen met deze oproep: bij alle onzekerheden die er zijn, is één ding volstrekt duidelijk: de opgave waar we voor staan is heel groot en we moeten dit echt met 17 miljoen mensen doen.
Samen komen we deze moeilijke periode te boven. Let een beetje op elkaar. Ik reken op u. Dank u wel.